Digital Dictionaries of South Asia A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages
Previous page

Next page

-- 106 --

upaśrōṇika 2257 *upaśrōṇika ʻ near the hips ʼ. [śrṓṇi -- ]
Paš. uṣuṅ -- in uṣuṅwāl ( -- wāl < *palla -- 1?) ʻ waist ʼ IIFL iii 3, 20.
upaṣṭambha -- see upastambha -- .

upasara 2258 upasara m. ʻ approach ʼ Bhaṭṭ., ʻ approach of a male to a female ʼ (see *upasariyā -- ) Pāṇ. [√sr̥]
G. ɔsrī f. ʻ steps at entrance door, front portion of a house ʼ; OM. usarī f. ʻ veranda ʼ.

2259 upasarati ʻ approaches ʼ AitBr. [√sr̥]
Si. esereyi ʻ enters ʼ; -- doubtful.

upasariyā 2260 *upasariyā, upasaryā -- f. ʻ one to be impregnated ʼ Pāṇ. [upasara -- m. ʻ approach of a male to a female, covering (a cow) ʼ Pāṇ.: √sr̥]
H. osariyā (ext. of *osarī) f. ʻ young buffalo cow ready for covering, but not yet covered ʼ, osar f. (< *upasarā -- ?).
upasaryā -- see prec.

upasḗcana 2261 upasḗcana ʻ pouring on ʼ RV., n. ʻ sprinkling on ʼ RV., ʻ infusion, juice ʼ AV. [√sic]
Pa. upasēcana -- n. ʻ sauce ʼ; G. usevaṇ, usavṇũ n. ʻ solution of several salts used in washing and sizing cloth ʼ. -- Cf. Pk. uvasitta -- ʻ sprinkled ʼ.

2262 upasēvatē ʻ is addicted to ʼ ChUp., ʻ frequents, attends ʼ MBh. [√sēv]
Pa. upasēvati ʻ frequents, practises ʼ; G. usevvũ ʻ to be in the habit of ʼ. -- Cf. Pk. uvasēvaya -- ʻ attending ʼ.
*upaskatta -- ʻ jumped ʼ see next.

2263 *upaskadati ʻ jumps towards ʼ. 2. *upaskatta -- . [Cf. inf. skádē, skádaḥ RV., aor. askadat Gr., upaskanna<-> ʻ attacked ʼ R.: √skand]
1. Phal. ukh -- ʻ to come ʼ (1 sg. pres. ukhūm, pres. part. ukhāndu).
2. Phal. pret. ukhā°tu ʻ came to, arrived at ʼ.

2264 upaskara1 -- m. n. ʻ utensil, household appurtenance ʼ Mn. [√kr̥1]
Pk. uvakkhara -- m. ʻ decoration, that used in decorating ʼ; K. wakhur m. ʻ a cake offered in sacrifice ʼ; S. wakhirī f. ʻ small things for merchandise ʼ; H. okhar m. ʻ implements, tools ʼ; G. vākhrɔ, vākhḷɔ ʻ furniture, odds and ends in a house ʼ.

upaskara 2265 upaskara2 ʻ *scattering ʼ, m. ʻ condiment, spice ʼ lex. [√k&rcirclemacr;1]
N. bākhar ʻ burnt milk sticking to a saucepan ʼ; A. bakarāni ʻ place for rubbish ʼ; -- poss. L. P. vakkhar m., P. ba° m. ʻ oil seeds in general ʼ < ʻ *oilseed refuse ʼ?

upastambha 2266 upastambha m. ʻ support ʼ Car., ʻ stay, prop ʼ Hit. 2. upaṣṭambha -- . [√stambh]
1. Pa. upatthambha -- m. ʻ prop ʼ, °aka -- ʻ supporting ʼ; Paš. ustūˊm, obl. ustumbāˊ ʻ tree, mulberry tree ʼ (IIFL iii 3, 18 < stambha -- ); M. othãbā m. ʻ stake planted as a support ʼ; Si. uvatam̆ba ʻ aid, support ʼ.
2. Pk. uvaṭṭhaṁbha -- m. ʻ prop ʼ; Dm. uṣṭúm ʻ yoke ʼ, Kal. urt. hūṣṭhum, Phal. uṣṭúm f.; OG. oṭhaṁbha m. ʻ support ʼ.

2267 upastambhayati ʻ supports, stiffens ʼ Suśr. [úpa- stabhnāti ŚBr., upastámbhana -- n. ʻ prop ʼ TS.: √stambh]
Pa. upatthambhēti ʻ supports ʼ, °bhana -- n.; M. othãbṇẽ ʻ to lean upon or from, climb upon, press down ʼ.

upastára 2268 upastára m. ʻ anything laid under ʼ AV. [Cf. upastír- f. ʻ cover ʼ RV.: √str̥]
Pa. upatthara -- m. ʻ cover, rug ʼ; Kt. daw -- ešteri ʻ roof board ʼ; Pr. wustərəgūˊ ʻ roofing ʼ NTS xv 277; K. wuthuru m. ʻ cross -- beam ʼ.
upastáraṇa -- see next.

2269 *upastarati, úpastr̥ṇāti ʻ spreads over, scatters under ʼ RV., upāstarati VarBr̥S. 2. upastáraṇa -- n. ʻ cover ʼ RV., ʻ undermattress ʼ ĀśvGr̥. 3. *upastr̥ta -- ʻ spread over ʼ. [√str̥]
1. K. watharun ʻ to spread out (carpet, mat, &c.), throw (person on ground) ʼ; Si. vätirenavā (from tr. *vatur -- ) ʻ to lie prone, sprawl, overflow ʼ (ES 85 < vistārayati).
2. NiDoc. vastaraṁnena inst. ʻ mat(?) ʼ; K. watharunu ʻ mat, rug, carpet ʼ.
3. Pk. uvatthaḍa -- ʻ covered ʼ; Kal. ustráu ʻ bedding ʼ ( -- au < -- al?); OG. uthaü m. ʻ shed ʼ, G. ɔthɔ m.; Si. vataḷa ʻ spread out, extended ʼ (or with EGS 78 < vistr̥ta -- ).

upastāra 2270 upastāra m. ʻ anything laid under ʼ. [Cf. upastára -- m. AV.: √str̥]
S. othāro m. ʻ nightmare ʼ, L. uthārā m., Or. utharā, uthu°; G. ɔthār m. ʻ nightmare, incubus ʼ.
*upastr̥ta -- ʻ spread over ʼ see *upastarati.

upástha 2271 upástha1 m. ʻ lap, sheltered or secure place ʼ RV. [√sthā]
G. ɔth f. ʻ shelter, help ʼ, ɔthɔ m. ʻ shade, protection, support, embrace ʼ, ɔthũ n. ʻ intervention, protection ʼ.
Addenda: upástha -- 1: S.kcch. auṭho ganṇū ʻ to take support from ʼ.

upasthá 2272 upasthá2 ʻ standing on ʼ AV., ʻ being near ʼ lex. [√sthā]
Pk. uvaṭṭha -- ʻ staying in one place ʼ; Si. uvaṭa ʻ standing by ʼ.
*pādōpastha -- .

upasthāka 2273 upasthāka °āyaka -- m. ʻ servant ʼ BHS ii 143-4. [Cf. upasthātr̥ -- m. ʻ attendant ʼ Car.: √sthā]
Pa. upaṭṭhāka -- m., Si. uvaṭā, °ṭuvā.
*agrōpasthāka -- .

2274 *upasthāti ʻ stands near ʼ, upasthita -- ʻ approached ʼ ĀśvGr̥S. [úpatiṣṭhati ʻ stands near ʼ RV., ʻ attends on ʼ MBh.: √sthā]
Pa. upaṭṭhāti, pp. upaṭṭhita -- ʻ waits on ʼ; Pk. uvaṭṭhāi, uvaṭṭhiya -- ʻ stands near ʼ; Si. vaṭanavā, vaṭin°, pret. väṭiyā ʻ to wait on ʼ.

upasthāˊna 2275 upasthāˊna n. ʻ approach, attendance ʼ ŚBr., ʻ assembly ʼ MBh., ʻ abode ʼ Nir. [√sthā]
Pa. upaṭṭhāna -- n. ʻ attendance on ʼ; Pk. uatthāṇa -- , uvaṭṭh° n. ʻ sitting, stay in a place ʼ; B. uṭhān, uṭhan ʻ courtyard ʼ; H. uṭhān m. ʻ area, court ʼ (uṭhã̄gan m. ʻ large house courtyard ʼ X ã̄gan < aṅgana -- ); M. Ko. vaṭhāṇ n. ʻ chamber ʼ (rather than < avasthāna -- LM 401); Si. uvaṭana, va° ʻ attendance on ʼ.
upasthāyaka -- see upasthāka -- .
upasthita -- see *upasthāti.

upasnāva 2276 *upasnāva ʻ flood ʼ. [Cf. upasnuta -- ʻ streaming forth ʼ Kir.: √snu]
OM. unhāva m. ʻ flood ʼ.

2277 úpasmarati ʻ remembers ʼ ŚBr. 2. Caus. *upasmāra- yati. [√smr̥]
1. H. deriv. user f. ʻ remembering with regret ʼ; -- M. usmarṇẽ ʻ to heave with emotion, sob ʼ < ʻ *to recall with sorrow ʼ (?) X smarṇẽ ← Sk. smarati.
2. S. osāraṇu ʻ to mourn ʼ, osāra f. ʻ mourning ʼ; -- M. usmārṇẽ, usmar° ʻ to remind ʼ, usmārā, usramā m. ʻ casting favours in one's teeth ʼ.
*upasmārayati ʻ reminds ʼ see prec.

upasvapikā 2278 *upasvapikā ʻ dream ʼ. [√svap1]
Pr. bəsi ʻ dream ʼ; -- very doubtful.

2279 *upahadati ʻ defecates ʼ [upahadana -- n. ʻ discharging faeces upon ʼ VarBr̥S.: √had]
Previous page

Next page


Back to the Search Page   |   Back to the DDSA Page